Albertus Magnus · 19-Апр-16 04:50(8 лет 8 месяцев назад, ред. 19-Апр-16 04:55)
Вялікі гістарычны атлас Беларусі: У 3 тамах. / Большой исторический атлас Беларуси: В 3-х томах. Год издания: 2009-2013 Автор: Насевіч В.Л. (гал. рэд.) / Носевич В.Л. (гл. ред.) Жанр или тематика: Исторический атлас Издательство: Мінск: Белкартаграфія, ISBN: 978-985-508-060-3; 978-985-508-245-4 Язык: Белорусский Формат: PDF Качество: Отсканированные страницы Интерактивное оглавление: Нет Количество страниц: 244 с.; іл. + 351 с.; іл. Описание: «Вялікі гістарычны атлас Беларусі» ў трох тамах — першае ў Рэспубліцы Беларусь арыгінальнае картаграфічнае выданне, якое прысвечана гістарычнаму мінуламу нашай краіны. Прадстаўленыя карты адлюстроўваюць гісторыю не толькі Беларусі, але і ўсяго ўсходнееўрапейскага рэгіёна. Прысутнічаюць таксама буйнамаштабныя карты асобных тэрыторый, планы гарадоў, схемы вайсковых сражэнняў. Першы том прысвечаны найбольш раннім перыядам беларускай гісторыі — ад старажытнейшых слядоў першабытнага чалавека да сярэдзіны XVI ст. Храналагічна ён абмежаваны канкрэтнай датай — 1569 г., калі ў выніку Люблінскай уніі беларускія землі ўвайшлі ў склад Рэчы Паспалітай. Значны навуковы задзел беларускіх картографаў і гісторыкаў прывёў да пашырэння маштабаў «Вялікага гістарычнага атласа Беларусі». Калі ў першым томе атлас анансаваўся як выданне ў трох тамах, то ў другім — ужо як выданне ў чатырох тамах. Другі том «Вялікага гістарычнага атласа Беларусі» ахоплівае перыяд ад Люблінскай уніі 1569 г. да трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 г. Аснову яго складаюць тры тэматычныя раздзелы. Першы з іх прысвечаны ваенна-палітычным падзеям, другі — сацыяльна-эканамічнаму развіццю, трэці — духоўна-культурнаму і канфесійна-рэлігійнаму жыццю Беларусі ў 1569–1795 гг. Доп. информация: «Большой исторический атлас Беларуси в трех томах — первое в Республике Беларусь оригинальное картографическое издание, которое посвящено историческому прошлому нашей страны. Представленные карты отражают историю не только Беларуси, но и всего восточноевропейского региона. Присутствуют также крупномасштабные карты отдельных территорий, планы городов, схемы военных сражений. Первый том посвящен наиболее раннему периоду белорусской истории — от древнейших следов первобытного человека до середины XVI в. Хронологически он ограничен конкретной датой — 1569 г., когда в результате Люблинской унии белорусские земли вошли в состав Речи Посполитой.
Примеры страниц
Оглавление
Том 1.Змест:
Прадмова
Уводзіны да першага тома
Храналогія. Ад старажытнасці да 1569 г.
ПЕРШАБЫТНАЕ ГРАМАДСТВА
Нарыс
Старажытнакаменны век — палеаліт
— Сістэма краявых утварэнняў і месцазнаходжанне краю паазерскага ледавіковага покрыва пры яго дэградацыі
Фінальны палеаліт
Сярэднекаменны век — мезаліт (10 300–7 000 гадоў назад)
Мезалітычныя культуры ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе (5-е–8-е тысячагоддзі да н.э.)
Новы каменны век — неаліт (5-е–пачатак 2-га тысячагоддзя да н.э.)
На пераломе эпох: ад позняга неаліту да пачатковага перыяду бронзавага веку
— Распаўсюджанне фаянсавых пацерак у канцы 3-га–пачатку 2-га тысячагоддзя да н.э.
— Пашырэнне ў Еўропе кола культур шнуравой керамікі
— Шляхі распаўсюджвання прыбалтыйскага бурштыну ў 3-м–пачатку 2-га тысячагоддзя да н.э. (паводле М. Гімбутас, з удакладненнем М. Крывальцэвіча)
Супольнасці ранняга і позняга перыядаў эпохі бронзы
— Распаўсюджванне помнікаў тшцінецкага культурнага кола ў Еўропе
— Помнікі са шматвалікавай керамікай на тэрыторыі Беларусі
Гідронімы, запазычаныя славянамі ў сваіх папярэднікаў
ПЕРЫФЕРЫЯ АНТЫЧНАЙ І РАННЕСЯРЭДНЕВЯКОВАЙ ЦЫВІЛІЗАЦЫІ
Нарыс
Перыферыя грэчаскіх полісаў Паўночнага Прычарнамор’я V–III стст. да н.э.
— Грэчаскія калоніі ў Міжземнамор’і і Прычарнамор’і
Праславяне і іх суседзі ў ІІ ст. да н.э.–першая палове І ст. н.э.
— Культуры позняга латэну
Паўночна-ўсходняя перыферыя рымскай цывілізацыі. Другая палова І–ІІ ст. н.э.
— Рымская імперыя ў ІІ ст. н.э.
Продкі славян у протадзяржаве готаў ІІІ–IV стст. н.э.
Пачатак вялікага рассялення славян. V–першая палова VI ст. н.э.
Славяне ў перыяд гегемоніі авараў. Другая палова VI–сярэдзіна VII ст.
Цэнтральная і Усходняя Еўропа. Канец VII–VIII ст.
СТАРАЖЫТНАЯ РУСЬ
Нарыс
Працэс дзяржаваўтварэння на славянскіх землях. Другая палова VIII–першая палова IX ст.
— Рассяленне славян на тэрыторыі сучаснай Беларусі
Усходняя Еўропа ў другой палове ІХ–ХІ ст. Славянскія дзяржавы
Падзел Русі на вотчыны розных галін Рурыкавічаў. ХІ–ХІІ стст.
Княствы на тэрыторыі Беларусі. ХІ–ХІІ стст.
Полацкая зямля ў ваенна-палітычных падзеях ХІ ст.
Полацкая зямля ў ваенна-палітычных падзеях ХІІ ст.
Барацьба Полацка з Ордэнам мечаносцаў і Рыжскім арцыбіскупствам за кантроль над Падзвіннем. Канец ХІІ–пачатак ХІІІ ст.
— Уладанні ў Лівоніі ў 1225 г.
Нашэсце манголаў на Еўропу. 1236–1242 гг.
— Бітва на р. Сіць. 4 сакавіка 1238 г.
Планы старажытных гарадоў
ВЯЛІКАЕ КНЯСТВА ЛІТОЎСКАЕ
Нарыс
Утварэнне Вялікага княства Літоўскага. 1245–1315 гг.
Тэрытарыяльны рост Вялікага княства Літоўскага пры Гедзіміне і Альгердзе. 1315–1377 гг.
Вялікае княства Літоўскае і каралеўства Польшча. 1377–1392 гг. Крэўская унія
Максімальнае пашырэнне Вялікага княства Літоўскага ў часы Вітаўта 1392–1430 гг.
Вялікая вайна 1409–1411 гг. Бітва пад Грунвальдам 15 ліпеня 1410 г.
Вялікае княства Літоўскае ў 1430–1440 гг. Міжусобная вайна
Беларускія землі ў складзе Вялікага княства Літоўскага. 1440–1470 гг.
Цэнтральная і Усходняя Еўропа ў сярэдзіне–другой палове XV ст.
Цэнтральная і Усходняя Еўропа ў другой чвэрці ХVІ ст.
Узаемаадносіны Вялікага княства Літоўскага з Вялікім княствам Маскоўскім і Крымскім ханствам. 1487–1537 гг.
— Ваенныя дзеянні напярэдадні бітвы на Вядрошы. 1500 г
— Бітва на Вядрошы. 14 ліпеня 1500 г.
— Ваенныя дзеянні напярэдадні бітвы пад Оршай. 1514 г.
— Аршанская бітва. 8 верасня 1514 г.
Вялікае княства Літоўскае ў сярэдзіне XVI ст. Першы этап Інфлянцкай вайны
Валочная памера на беларускіх землях
Гандлёвыя сувязі ў Еўропе ХVI ст.
Гарадское самакіраванне
— Горадна ў 1560 г.
Рэч Паспалітая паводле Люблінскай уніі 1569 г.
РЭЛІГІЯ І КУЛЬТУРА ў XIV–XVI ст.
Нарыс
Хрысціянізацыя тэрыторыі Беларусі ў Х–XIV ст.
Праваслаўе
Каталіцызм
Іудаізм
Рэфармацыя
Дойлідства, выяўленчае мастацтва і кнігадрукаванне
Выхадцы з Вялікага княства Літоўскага ва ўніверсітэтах Еўропы
БЕЛАРУСКІЯ ЗЕМЛІ ў XVI ст.
Нарыс
Умоўныя знакі
Зборны аркуш Генеральнай карты «Беларускія землі ў XVI ст.»
Генеральная карта «Беларускія землі ў XVI ст.»
РЭПРАДУКЦЫІ СТАРАЖЫТНЫХ КАРТ
Нарыс
«Карта Еўрапейскай Сарматыі» К. Пталамея. 1490 г.
«Карта Еўрапейскай Сарматыі» К. Пталамея. 1511 г.
«Сучасная карта Польшчы, Венгрыі, Багеміі, Германіі, Русі, Літвы» М. Беневентана (Б. Вапоўскага). 1507 г.
«Новая карта Польшчы і Вергрыі» С. Мюнстэра (Б. Вапоўскага). 1540 г.
«Сціслая карта Польскага каралеўства і невялікіх правінцый вакол яго» С. Мюнстэра. 1544 г.
«Пра каралеўства Польшча, таксама размешчанае ў Сарматыі» С. Мюнстэра. 1544 г.
«Масковія» С. Герберштэйна. 1549 г.
«Масковія» С. Герберштэйна. 1556 г.
«Апісанне Масковіі» Дж. Гашталдзі. 1550 г.
«Апісанне Польшчы ў яе межах і тэрыторыях» В. Градзецкага. 1562 г. (1570 г.)
«Карта часткі Польшчы, Літвы, Русі, Валахіі і Балгарыі» С. Мюнстэра. 1568 г.
«Карта Лівонскай правінцыі і яе наваколля. Дакладная і элегантная выява» Я. і Л. Дэўтэкумаў. 1570 г.
«Вялікая Масковіч» Э. Джэкінсана. 1570 г.
«Еўропа» А. Артэліўса. 1570 г.
«Панарама Гродна» М. Зюндта. 1575 г.
«Карта Полацкага ваяводства» С. Пахалавіцкага. 1579 г.
«План аблогі Полацка войскамі Стэфана Баторыя» С. Пахалавіцкага. 1579 г.
«Карта Вялікага княства Літоўскага, Лівоніі і Масковіі» М. Струбіча. Раней 1589 г.
«Апісанне Польшчы ў яе межах і тэрыторыях» В. Градзецкага. 1592 г.
«Літва» Г. Меркатара. 1572 г. (1595 г.)
«Карта-абраз», створаная пры канцы ХІІІ ст. у нямецкім кляштары Эбсторф
ГІСТОРЫКА-ГЕАГРАФІЧНЫ ПАКАЗАЛЬНІК
Паказальнік да Генеральнай карты «Беларускія землі ў XVI ст.»Том 2.Змест:
Уводзіны да другога тома
Храналогія. Ад 1569 г. да канца XVIII ст.
ВАЕННА-ПАЛІТЫЧНЫЯ ПАДЗЕІ І АДМІНІСТРАЦЫЙНЫЯ ПЕРАЎТВАРЭННІ
Нарыс
Вялікае княства Літоўскае ў 1569 г. пасля ўтварэння Рэчы Паспалітай
Вялікае княства Літоўскае ў час Інфлянцкай вайны 1570–1582 гг.
— Паходы Стафана Баторыя. 1579–1581 гг.
Вялікае княства Літоўскае ў канцы XVI–першай трэці XVII ст.
— Бітва пад Кірхгольмам. 27 верасня 1605 г.
Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай. 1632–1634 гг.
Казацка-сялянская вайна пад кіраўніцтвам Багдана Хмяльніцкага. 1648–1651 гг.
Беларускія землі ў казацка-сялянскай вайне 1648–1651 гг.
— Бітва пад Лоевам. 31 ліпеня 1649 гг.
Беларускія землі ў час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай (1654–1667 гг.). Пачатковы этап вайны. Лета 1654–восень 1655 гг.
— Бітва пры вёсцы Даманы. 12 лютага 1655 г.
— Агульны ход ваенных дзеянняў. Люты 1655 г.
— Ход бітвы. 12 лютага 1655 г.
Беларускія землі пад расійскім, казацкім і шведскім кантролем. Канец 1655–1658 гг.
Другі этап вайны Расіі з Рэччу Паспалітай. 1659–1667 гг.
— Бітва пад Палонкай. 18 (28) чэрвеня 1660 г.
— Бітва пад Кушлікамі. 25 кастрычніка (4 лістапада) 1661 г.
Цэнтральная і Усходняя Еўропа ў другой палове XVII ст.
Грамадзянская вайна ў ВКЛ. 1696–1702 гг.
Вялікае княства Літоўскае ў Паўночнай вайне. 1700–1721 гг. Баявыя дзеянні ў 1701–1704 гг.
Вялікае княства Літоўскае ў Паўночнай вайне. 1700–1721 гг. Баявыя дзеянні ў 1705–1706 гг.
Вялікае княства Літоўскае ў Паўночнай вайне. 1700–1721 гг. Баявыя дзеянні ў 1707–1708 гг.
Вялікае княства Літоўскае ў Паўночнай вайне. 1700–1721 гг.
— Бітва пад Лясной. 9 кастрычніка 1708 г.
— Баявыя дзеянні на поўначы Рэчы Паспалітай у 1709 г.
Цэнтральная і Усходняя Еўропа ў першай чвэрці XVIII ст.
Ваенныя дзеянні на тэрыторыі ВКЛ у перыяд бескаралеўя. 1733–1735 гг.
Сямігадовая вайна. 1756–1763 гг.
— Ваенныя дзеянні 1756, 1757, 1758 гг.
— Ваенныя дзеянні 1759, 1760, 1761 гг.
Вялікае княства Літоўскае напярэдадні падзелаў Рэчы Паспалітай. 1740-я — 1760-я гг.
Беларускія землі ў 1772–1793 гг.
Паўстанне 1794 г.
Падзелы Рэчы Паспалітай. 1772–1795 гг.
САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАЕ РАЗВІЦЦЁ
Нарыс
Эканамічнае развіццё ў другой палове XVI–першай палове XVII ст.
Формы рэнты і сельская абшчына ў другой палове XVI–XVII ст.
Дэмаграфічныя страты паветаў ВКЛ паміж 1650 і 1667 гг.
Формы рэнты і сельская абшчына ў другой палове XVII–першай палове XVIII ст.
Гарадское самакіраванне ў ВКЛ у другой палове XVI–першай палове XVIII ст.
Эканамічнае развіццё ў XVIII ст.
Формы рэнты і сельская абшчына ў другой палове XVIII ст.
Шчыльнасць насельніцтва паветаў ВКЛ у трэцяй чвэрці XVIII ст.
Планы гарадоў (канец XVIII ст.)
ДУХОЎНА-КУЛЬТУРНАЕ ЖЫЦЦЁ ГРАМАДСТВА
Нарыс
Асвета і культура ў другой палове XVI–першай палове XVII ст.
Асвета і культура ў другой палове XVII–XVIII ст.
Праваслаўная царква ў другой палове XVI–XVIII ст. Стараверства
Уніяцкая царква ў XVII–XVIII стст.
Каталіцкая царква ў XVII–XVIII стст.
Пратэстанцкія цэрквы ў другой палове XVI–XVIII ст.
Іслам. Іудаізм. XVII–XVIII стст.
БЕЛАРУСКІЯ ЗЕМЛІ Ў КАНЦЫ XVIII ст.
Нарыс
Умоўныя знакі. Зборны аркуш Генеральнай карты «Беларускія землі ў канцы XVIII ст.»
БЕЛАРУСКІЯ ЗЕМЛІ НА КАРТАХ XVII–ДРУГОЙ ПАЛОВЫ XVIII ст.
Нарыс
Вялікае княства Літоўскае. Амстэрдам, 1613 (фрагмент). М.Х. Радзівіл Сіротка — Тамаш Макоўскі
Вялікае княства Літоўскае і Белая Русь. Гданьск, 1651. Гіём дэ Баплан
Горад і замак Брэст-Літоўскі. Аблога Берасця шведамі ў 1657 г. Штых Э. Дальберга
Часткі (партыкуляры) ВКЛ — Віленскае і Трокскае ваяводствы з часткай Мінскага. Парыж, 1665. Сансон д’Абэвіль
Часткі ВКЛ — Полацкае, Віцескае і Мсціслаўскае ваяводствы, частка Мінскага і княства Смаленскага. Парыж, 1665. Сансон д’Абэвіль
Часткі ВКЛ — Навагародскае і Берасцейскае ваяводствы, княствы Нясвіжскае і Слуцкае, а таксама частка Мінскага ваяводства. Парыж, 1665. Сансон д’Абэвіль
Часткі ВКЛ — Мінскае і Мсціслаўскае ваяводствы, а таксама Рагачоўская і Рэчыцкая тэрыторыі. Парыж, 1666. Сансон д’Абэвіль
Генеральная карта Польшчы з падзелам на ваяводствы, выдадзеная нашчадкамі Санскон. 80-я гады XVII ст.
Новая выява каралеўства Польскага і Вялікага княства Літоўскага, 1675. Па матэрыялах Г. дэ Баплана
Вялікае княства Літоўскае. Венецыя, 1691–1696. Вінчэнца Марыа Каранэлі
Каралеўства Польскае і Вялікае княства Літоўскае. Амстэрдам, каля 1695. Юстус Данкертс
Каралеўства Польскае і Вялікае княства Літоўскае. Амстэрдам, 1696. Караль Алард
Каралеўства Польскае, Вялікае княства Літоўскае. Фрыдрыху Аўгусту (прысвячэнне). Генеральная карта Пітэра Шэнка, Галандыя і Заходняя Фрызія, 1704
Каралеўства Польскае, Вялікае княства Літоўскае. Нюрнберг, 1707. Іаган Гоман
Карта Польшчы (Рэчы Паспалітай) з храналогіях каралёў і вялікіх князёў літоўскіх, а таксама вялікіх магістраў Тэўтонскага ордэна. Амстэрдам, 1714–1718. Анры Шатэлен і Нікаля Гудэвіль
Вялікае княства Літоўскае з яго падзелам на ваяводствы і паветы. Нюрнберг, 1749. Ян Няпрэцкі
Геаграфічная карта каралеўства Польскага. Нюрнберг, 1750. Табіяш Маер
Палонія (фрагмент). Сапраўдны абрыс у стэрэаграфічнай праекцыі, з прымяненнем усіх правілаў, верагоднасці і дакладнай праверкі. Варшава, 1770. Караль Пэртэес. (Аўтарская рэстаўрацыя)
Генеральная і абноўленая карта Польшчы і Вялікага княства Літоўскага, штрыхаваная Барталамеа Фалінам (фрагмент). Варшава, 1770
Карта Польшчы (фрагмент) з яе правінцыямі, ваяводствамі і паветамі. Парыж, 1772. Антоніа Рыццы-Дзаноні (па матэрыялах князя А. Ябланоўскага)
Каралеўства Польскае, Вялікае княства Літоўскае. Новая геаграфічная карта (фрагмент). Кенігсберг, 1770. Якуб Кантар
Польшча (Рэч Паспалітая) пасля першага падзелу. Медзярыт, 1773. Іаган Нільсан
ГІСТОРЫКА-ГЕАГРАФІЧНЫ ПАКАЗАЛЬНІК
Паказальнік да Генеральнай карты «Беларускія землі ў канцы XVIII ст.»
